Ttnb.net có mục “dịch thuật” đã khá lâu. Và nhiều diễn đàn khác cũng có mục này. Có nhiều tranh luận xunh quanh vấn đề dịch thóang hay dịch sát, dịch ý hay dịch câu. Thiết nghĩ nên suy nghĩ chút xíu xung quanh hai chữ “dịch” hay “dịch thuật”(Trong từ điển tiếng Việt hai từ này được định nghĩa như nhau).

1.Định nghĩa:
Từ điển online của Yahoo Japan định nghĩa như sau:
翻訳：
１ ある言語で表された文章を他の言語 置き換えて表すこと。また、その文 。「原文を―する」

２ 符号やわかりにくい言葉、特殊な言 などを一般的な言葉に直すこと。「 術用語を―して説明する」
http://dic.yahoo.co.jp/dsearch?enc=UTF-8&p=翻訳&dtype=0&dname=0na&stype=0&pagenum=1&ind ex=17179000

Và từ điển tiếng Việt định nghĩa tương tự:
Dịch thuật: Dịch, chuyển đổi từ ngôn ngữ này qua ngôn ngữ khác, từ hệ thống tín hiệu này sang tín hiệu khác.

Tiếng Anh định nghĩa:
Translate: to change written or spoken words into another language
http://www.ldoceonline.com/dictionary/translate

2. Vài điều cần suy nghĩ:
Không cần phải dịch hay so sánh thì từ các định nghĩa trên cũng dễ dàng nhận ra một điều rằng dịch là “chuyển đổi từ ngôn ngữ này qua ngôn ngữ khác”. Tức là ở đây bao hàm hai yếu tố là ngôn ngữ gốc và ngôn ngữ sẽ được chuyển đổi (tạm gọi là ngôn ngữ đích). Ngòai ra, dù các định nghĩa trên không đề cập đến nội dung nhưng cũng cần phải công nhận một điều rằng quá trình chuyển đổi phải bảo đảm nội dung càng sát nghĩa càng tốt.

Vấn đề là nhìều người mới học dịch(Nhật-Việt) đã không nắm được yếu tố cốt lõi trên đây. Vì vậy nên đã dẫn đến những quan niệm không đúng.

Ví dụ:
-Tôi hiểu mà không biết cách diễn đạt tiếng Việt
-Tôi hiểu đúng nhưng vì khả năng tiếng Việt của tôi (không bằng bạn).
-Tôi cũng đã suy nghĩ như bạn có điều chúng ta diễn đạt khác nhau.

Vừa đọc thoáng qua thì nghe có vẻ hợp lý và cũng thông cảm được. Tuy thế, hãy quay về với định nghĩa là “chuyển đổi từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác” thì ta sẽ có　“Chuyển đổi từ tiếng Nhật sang tiếng Việt”. Và thay thế vào các câu trên thì sẽ cho ra kết quả rằng người dịch chỉ mới làm được 1/2 công đọan là “hiểu ngôn ngữ gốc” mà chưa “chuyển đổi ra ngôn ngữ khác (trường hợp này là Tiếng Việt).
Và dù có hiểu đi nữa mà không diễn đạt ra được thành câu văn ở ngôn ngữ đích thì cũng chưa thể xem là quá trình dịch đã hòan thành.
Hay nói cách khác, nếu như bạn dịch từ tiếng Nhật sang tiếng Việt mà một người Việt Nam đọc không hiểu; hoặc nội dung bị sai lệch quá xa giữa hai văn bản thì đấy là trách nhiệm của người dịch. Hãy thẳng thắn nhìn nhận để có cách khắc phục thay vì biện lý do.

Những ý kiến này tôi viết ra không phải muốn khẳng định một điều gì về vấn đề dịch thuật mà đơn thuân chỉ là một lời nhắn của ttnb.net đến những thành viên đang hay sẽ tham gia dịch ở đây. Có thể tiêu chí ở các diễn đàn sẽ khác và thành viên ở các diễn đàn khác đi đọc sẽ cảm thấy “bức xúc”. Tuy thế, những điều tôi nên ra đây chỉ gói gọn lại ở ttnb.net.

Ngòai ra những ý tôi nêu trên kia cũ không bàn đến các phương pháp, trường phái hay đi sâu vào lý thuyết dịch . Điều này cũng đồng nghĩa với việc chỉ gói gọn lại trong phần học dịch cơ bản nhất, dành cho người mới bắt đầu.